Ooit was hij fysiotherapeut in de ouderenzorg voor mensen met de ziekte van Huntington, het syndroom van Korsakov en dementie. Om goede zorg te kunnen leveren aan deze mensen verdiepte hij zich in hun levens en merkte hoe interessant hij dat vond. Daar werd de kiem voor Het Heldenbureau gelegd dat Bas Schepers inmiddels al jaren runt met zijn compagnon Ramiro. Bas schrijft verhalen en maakt podcasts over de zorg, onderwijs en jongeren. Daar ligt zijn hart.  

Bas: “Als fysiotherapeut werkte ik in een particuliere praktijk waar ik 3 patiënten per uur moest behandelen. Dat vond ik te veel van het goede. Ik had niet eens tijd om het persoonlijke verhaal van de patiënt te horen. Productie draaien paste niet bij mij, daarom stapte ik over naar de ouderenzorg. Ik kreeg daar meer tijd om een patiënt te leren kennen. In de ouderenzorg behandelde ik mensen met de ziekte van Huntington, het syndroom van Korsakov en dementie. Ik maakte bewegingsprogramma’s, gaf groepslessen en zorgde voor revalidatie na bijvoorbeeld een beenbreuk of hersenbloeding. De bewoners leerde ik steeds beter kennen. Mensen met Korsakov verzonnen soms de meest fantastische verhalen over hun leven. Zo had ik ooit iemand die prachtig vertelde over zijn leven als kapitein op de grote vaart. Ik vond het interessant om te achterhalen wat daarvan waar was. Na mijn tijd als fysiotherapeut kreeg ik leidinggevende rollen in de ouderenzorg, maar na een jaar of 8 wilde ik graag iets anders.”

 500 miljoen euro

“Ik was jong, had ervaring met leidinggeven en kreeg schouderklopjes. Daarom dacht ik dat een carrière in het management iets voor mij was. Alsof het zo moest zijn benaderde een recruitmentbureau mij voor een vacature zorginkoper bij Agis, later Achmea. Daar werd ik eerst met 5 collega’s verantwoordelijk voor het inkoopbeleid paramedische zorg met een budget van toen zo’n 500 miljoen euro. In ’t begin kon ik nog wakker liggen van een coulanceverzoek in mijn mailbox van 20.000 euro, later wende dat. Achteraf bedacht ik mij hoe snel ik grote bedragen normaal was gaan vinden, terwijl het dat niet is.

 “Het was wel een baan zonder applaus. Ons inkoopbeleid had impact op 22.000 fysiotherapeuten en daar heerste nogal wat onvrede. Samen met een collega organiseerde ik avonden voor iedereen die in gesprek wilde en legden we de keuzes in ons beleid uit. Dat ging er soms heftig aan toe. Het in gesprek gaan en blijven werd wel gewaardeerd, ‘met die gasten kun je in ieder geval praten’ hoorden we dan terug.”

“Destijds had ik 2 jonge kinderen, een 50-urige werkweek, sportte veel en deed ook nog een MBA-opleiding. Dat was natuurlijk niet te combineren en ik liep vast. Ik werd onrustig, sliep slecht en had allerlei angsten. Het ging echt mis toen ik een keer van Ugchelen naar mijn werk in Amersfoort reed en geen idee had ik hoe ik daar gekomen was. Ik werd ook lichamelijk onwel en dacht oké Bas, nu aan de bel trekken of je ligt met je kop op het bureau met een hartaanval. Ik appte mijn vrouw en sprak een teamleider aan. Die was heel verbaasd, ze had niets aan mij gemerkt, maar ving me heel goed op. Ze belde mijn directeur en stuurde me met de trein naar huis. Ik dacht dat mijn wereld, ook financieel, in zou storten, maar ik kreeg veel ruimte en begrip van Achmea. ‘Je weet het nu nog niet, maar het komt goed’ zei mijn baas. Ik besefte dat ik te veel tegelijk deed, ging minder sporten en stopte met mijn MBA-opleiding. Toen ik na een poosje weer aan het werk ging merkte ik dat ’t politieke van mijn baan niet meer bij me paste. Ik nam afscheid van Achmea en ging naar Vilans, een landelijke kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning. Daar trainde ik professionals van zorgorganisaties hoe zij goed konden samenwerken met mantelzorgers. Ik vond het leuk om in die trainingen verhalen en anekdotes te gebruiken.“

Op zoek naar de angel

“Mijn batterij leek opgeladen, maar was dat niet” vertelt Bas verder. “Onvoldoende hersteld van mijn burn-out ging het na een jaar weer mis tijdens een vakantie met mijn gezin. Toen voelde ik dat het definitiever was. Met medische begeleiding ging ik op zoek naar de angel van mijn overbelasting. Ik belde mijn leidinggevende en zei dat het lang ging duren. Zij hoorde gelijk dat ’t serieus was. Toen ik weer aan het werk kon bleek dat Vilans mijn jaarcontract niet verlengde. Maar ze waren gevraagd door het ministerie VWS om een jaarprogramma met trainingen te verzorgen. Vilans vroeg toen of ik dat als ZZP’er wilde doen. Dat wilde ik weleens uitproberen en deze opdracht was natuurlijk een mooie kruiwagen. Ik vond het leuk om mensen iets te leren en probeerde parttime docent te worden. Eerst lukte dat niet, later kreeg ik de kans om aan de opleiding verpleegkunde bij ROC Aventus in te vallen voor een ernstig zieke collega. Zo werd ik ineens ondernemer en docent!”

“Intussen volgde ik privé een schrijfcursus en schreef blogs waarop mensen reageerden. ‘Moet je dat niet eens publiceren’ vroegen ze mij. Toevallig zocht Aventus op dat moment docenten die columns wilden schrijven en zo ging het balletje rollen. Ik begon toen ook met de opleiding Storywriting aan de Storytelling Academy. Omdat ik constant bezig was met storytelling zag ik steeds beter de kracht van verhalen. Als docent vertelde ik verhalen over mijn eigen ervaringen in de zorg en liet experts uit de zorg als gastdocent hun verhaal vertellen. Studenten zeiden daarna ‘ik heb een beter beeld van hoe het gaat in de zorg en ik snap nu ook wat je met de lesstof bedoelt’. Toen bedacht ik dat het mooi zou zijn om jongeren op deze manier hun eigen verhaal te laten vertellen. In één avond schreef ik toen mijn plan voor het Heldenbureau en studeerde op dit idee af aan de Storytelling Academy. Daarna ging het snel en kwamen de opdrachten.“

Ombuigen negatief sentiment

Bedachtzaam zegt Bas: “Weet je, iedereen vindt dat zorg en onderwijs fundamenten zijn van onze maatschappij. Maar als erover gesproken wordt gaat het meestal over negatieve emoties. Bij de zorg bijvoorbeeld over de werkdruk, dat personeel zoveel moet en dat er dingen niet goed gaan. En als het om onderwijs gaat worden leerlingen vaak als ongemotiveerd gezien. Daardoor zijn ze in de ogen van veel mensen nou niet bepaald de helden in het onderwijs. Met dat negatieve sentiment moeten we iets, want we kunnen niet zónder zorg en onderwijs. De helden in zorg en onderwijs moeten terug! De missie van het Heldenbureau is onder andere dat negatieve sentiment ombuigen door verhalen te vertellen. Daarmee wordt alles persoonlijker. Wij denken bijvoorbeeld dat je met verhalen ethische dilemma’s bespreekbaar kunt maken waardoor de zorg verbetert. Je laat daarmee ook zien welk goed werk je doet. Verder kun je verhalen inzetten voor je wervingscampagnes. En in het onderwijs zijn ze een enorme verrijking van je lesstof, weet ik uit eigen ervaring.”

“Ramiro en ik vormen als compagnons het Heldenbureau. Stagiaire Len maakt ook deel uit van ons team en Gio(vanni) monteert 1 dag per week onze podcasts. Wij zijn een betrouwbaar productiehuis voor verhalen in zorg en onderwijs en onderscheiden ons door hierbij de methodiek ‘reis van de held’ te gebruiken. We schrijven en maken verhalen, boeken, lesmateriaal, columns en podcasts. We geven ook workshops. Onze podcasts worden op verschillende manieren gebruikt. Als lesstof, maar we hebben ook een reeks waarin jongeren van ROC Aventus vertellen over een heftig moment in hun leven. Denk bijvoorbeeld aan het overlijden van hun moeder, racisme en hun coming-out. Aventus wil daarmee aangeven dat ze als school meer zijn dan een leerfabriek, namelijk ook een plek waar jongeren hun verhaal kwijt kunnen. Ik vind het heel sterk dat Aventus daarin wilde investeren. Ze hebben heel weinig gecensureerd, ook niet bij hele explicitiete verhalen. Dat moet je wel durven. Het mooie is, als je naar onze podcast over deze leerlingen luistert ga je vanzelf breder naar jongeren kijken.”

“Vaak horen we van opdrachtgevers dat hun doelgroep geraakt wordt door de openhartigheid van de verteller van een verhaal. Daarmee creëren we begrip. We merken dat opdrachtgevers terugkomen, in de praktijk komt 80% van ons werk voort uit eerder werk. Voor ons een bevestiging dat we op de goede weg zijn. Onze klantvraag neemt toe, maar ook het soort klantvragen. We zijn nu gevraagd om naast een workshop een hele dag rondom storytelling te organiseren. We willen groeien, zowel in wat we kunnen bieden als in kwaliteit. Als dat betekent dat we meer mensen moeten inzetten dan gaan we dat doen.”

Bas: “Een mooi voorbeeld van de kracht van verhalen vind ik het hoofdpijndossier van een manager in de zorg. Familieleden klaagden veel en waren geïrriteerd naar zijn medewerkers toe. De manager probeerde van alles, maar er veranderde niet veel. Hij vroeg mij hoe verhalen daar een kentering in zouden kunnen brengen. Ik liep toen 3 weken mee in de zorg en tekende in die tijd verhalen op van bewoners, familie en medewerkers. Op basis daarvan schreef ik over drie bewoners ontroerende verhalen over hun wensen, verwachtingen en behoeftes. Ik organiseerde een familieavond waarbij die verhalen centraal stonden.”

“De man, vrouw, of kinderen van de bewoner lazen het verhaal voor dat ik had geschreven. Zij vertelden ook waarom ze het hadden laten optekenen en wat dat met hen deed. Daardoor ontstond een mooi gesprek over de wensen van bewoners en familie. De medewerkers vertelden dat zij die wensen wel zagen maar dat het moeilijk was om daaraan te voldoen als je alleen op een afdeling staat. Hoe pijnlijk dat ook was. Ik had de avond goed voorbereid met het personeel en merkte dat zij gewoon bang waren voor de confrontatie, zeker met bepaalde familieleden. Maar die avond bleken mensen heel erg mee te vallen. Een familielid zei dat hij eerst een compliment wilde maken. Medewerkers waren in tranen want die kregen dat gewoon nooit te horen. De verhalen gaven een inkijkje in het leven van families en daarmee konden we de verkeerde beeldvorming rechtzetten. We vroegen ook, welke 3 dingen zouden we morgen kunnen doen om de situatie te verbeteren? De manager besloot toen ter plekke, tegen de organisatieregels in, dat het personeel 3 mobiele telefoons kreeg zodat ze beter bereikbaar waren. Een heel simpele maatregel met veel effect. Ik denk nog vaak terug aan deze opdracht omdat de impact voor iedereen zo groot was.”

“Ik krijg er gewoon heel veel energie van om te schrijven en verhalen te maken” vertelt Bas. “Daardoor zet ik mijn beste beentje voor. Ik vind het leuk, heb er aanleg voor en dat ik daarmee iets teweegbreng bij jongeren en ouderen vind ik mooi. Neem nou de opluchting bij het personeel van die zorgorganisatie die merkte dat de familie helemaal niet tegen hen was. Dat ik dat met een verhaal bereik geeft mij veel voldoening.”

Dromen

“Mijn droom is om een jaar lang een paar mbo-jongeren te volgen en daar een podcastreeks over te maken. Scholen denken dat onderwijs bij jongeren op nummer 1 staat, maar als ik ze vraag wat belangrijk is in hun leven dan komt school pas op plaats 5 of 6. Jongeren zijn vooral bezig met vriendschap, relaties, geld, hun eerste baantje, sociale druk en zich afzetten tegen hun ouders. Ik wil laten zien wie ze zijn, zowel privé als op school en wat ze doormaken. Dat betekent erbij zijn in gesprekken met ouders, op school, maar ook meegaan naar de zuipkeet” lacht Bas. “Dat lijkt me echt heel gaaf om te doen.”

“Uiteindelijk is mijn doel dat mensen uit zorg en onderwijs direct aan Het Heldenbureau denken als ze iets te vertellen hebben. Want de helden in zorg en onderwijs moeten terug!”